Belangrijke inzichten en aanbevelingen
Volgens Jana is het belangrijkste inzicht: een negatief sedimentbudget. “Er is een negatief sedimentbudget, met jaarlijks nettoverlies van sediment uit de kanalen. Dat komt doordat het baggeren de afgelopen 40 jaar enorm is toegenomen. Maar ook door de sluiting van de Haringvliet. Hierdoor is een zeer ongelijke sedimentverdeling ontstaan. Het sediment verzamelt zich in het noorden waar de havens liggen; precies waar we het niet willen. De rivierbodem erodeert snel en krijgt diepe gaten. Dat is erg gevaarlijk.”
Meten, monitoren en modellen zijn volgens Jana belangrijke aanbevelingen. Jana legt uit wat ‘de drie M’s’ inhouden: ‘’Allereerst moeten we meer meten. We hebben nog niet genoeg grip op de hoeveelheid sediment tijdens de getijdencycli. Daardoor is het heel moeilijk om te kwantificeren hoeveel zand en modder er daadwerkelijk binnenkomt.” Monitoren is volgens Jana de volgende aanbeveling: ”Monitoren geldt voor de langere termijn, bijvoorbeeld door het maken van scans van het bodemniveau.” In het Rijn-Maasgebied werken veel complexe zaken op elkaar in, daarom moeten de huidige modellen volgens Jana verbeterd worden. Jana: “De complexiteit van de delta in onze modellen krijgen duurt waarschijnlijk nog 10 of zelfs 20 jaar. Ze kunnen een update goed gebruiken: soms werken we met modellen uit de jaren ’80.”
Rotterdamse haven bij zonsondergang
Een verbonden systeem
Jana spreekt van een ‘rimpeleffect’. Het hele systeem is met elkaar verbonden. Als voorbeeld noemt Jana de Rotterdamse haven. “De Rotterdamse haven beheert de Nieuwe Waterweg en het havengebied. Dat heeft effect op de kanalen en daarmee ook op de mensen die in de Haringvliet of bij de Biesbosch wonen.” De verbondenheid uit zich ook door andere menselijke activiteiten in de rivier. Volgens Jana baggeren we in de Rijn meer dan in de drukste havens ter wereld. ”Baggeren heeft consequenties. Die consequenties zien we niet waar we baggeren, maar op andere locaties. Als je economische voordelen hebt van baggeren moet je ook bereid zijn om geld uit te geven aan de bescherming van de rivier.”
Een langere samenwerking binnen Rivers2Morrow
Jana ervaart om verschillende redenen een fijne samenwerking binnen Rivers2Morrow. De gemeenschap is hierin de rode draad. Ze vindt het fijn dat iedereen bijdraagt aan een duurzame toekomst voor het rivieren- en deltasysteem, maar ook de hechte community is een groot voordeel voor Jana: “Het is een fijne gemeenschap en we ondersteunen elkaar.” En dat blijkt, want ze start binnenkort al met het veldwerk voor haar follow-up onderzoek.
Over haar nieuwe onderzoek zegt Jana het volgende: ”We hebben ontdekt dat er een niet-lineaire ruimtelijke afname van sediment is. Er komt meer sediment uit de bergen, maar het bereikt de delta niet. Richting het einde van het stroomgebied en richting Nederland is de achteruitgang ernstiger. Ik ga in september veldwerk verrichten om in de Necker, Rijn en Moezel te traceren waar het sediment naartoe gaat. Maar voordat ik start moet ik eerst rijlessen volgen om aan deze kant van de weg te rijden.”
Related organisations
Universiteit Utrecht
Related projects
Last modified: 26/09/2023